Stanisława Bracha

Pomiędzy formą a przestrzenią

15.06.2013 (sobota), godz. 17:00

Wystawa czynna od 16.06.2013 do 07.07.2013 r.

POMIĘDZY FORMĄ A PRZESTRZENIĄ

Jarosław Pajek

Stanisław Brach przygodę ze sztuką rozpoczął od nauki w Technikum Ceramicznym w Łysej Górze, jak się później okazało bardzo ważnego miejsca, mającego wpływ na jego dalsze decyzje. Następnym etapem była Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie uzyskał dyplom w pracowni prof. Mariana Koniecznego. W 2008 r. otrzymał tytuł doktora na Wydziale Rzeźby w krakowskiej ASP. Od 2010 jest adiunktem na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

Brach należy do tych artystów, którzy w swojej twórczości konsekwentnie podążają wytyczoną drogą. Gruntowna edukacja w zakresie ceramiki i rzeźby, pozwala mu na swobodne poruszanie się w świecie form i barw. Ważną rolę odgrywają tu nieprzeciętne umiejętności wzbogacone wiedzą w zakresie technologii. Odnosi się to głównie do ceramiki, ulubionej techniki rzeźbiarskiej, w której artysta realizuje swoje prace. Umiejętności nabyte w trakcie wieloletnich studiów ułatwiły mu podjęcie decyzji o wyborze trudnej, wymagającej wielkiej dyscypliny drogi twórczej. W swoich poszukiwaniach kieruje się przede wszystkim intuicją. Podąża za wewnętrznym głosem, podejmuje decyzje po głębokim przeanalizowaniu wybranego tematu.

W rozmowie z Barbarą Banaś, artysta mówi: Jeśli poczuję ten impuls wejścia na nową ścieżkę, to po prostu idę nią. I przyznam, że mnie to nie zawodzi. Od tych rzeźb zwartych przeszedłem do ażurów, ale tamtej drogi nie porzuciłem, nie zamknąłem. To moje myślenie o rzeźbie płaszczyzną jest nadal przeze mnie kontynuowane. Widzę, że dziś te dwie drogi się splatają – w moich najnowszych realizacjach pojawia się i płaszczyzna, i ażur. Splatają się ze sobą. Jest to rodzaj przestrzennego dialogu.

Motywem przewodnim ceramicznych rzeźb Bracha jest postać ludzka, mocno stylizowana, uproszczona, ale czytelna i sugestywna. Kreując formę artysta prowokuje widza do spojrzenia na poruszany temat w szerszym kontekście. Jego zainteresowania nie dotyczą jedynie samej formy, ale relacji między nią a przestrzenią. Symbolicznie obudowuje, zamyka przestrzeń, tworząc ażurową kompozycję, co pozwala jednocześnie powietrzu i światłu ujawniać swoje właściwości. Ograniczenie przestrzeni wokół centralnego obiektu za pomocą swoistej klatki wykonanej z ceramicznych wałków, sprawia, że rzeźba zyskuje dodatkową wartość. Ta wartość dodana (klatka), nie skrywa najważniejszego motywu, ale jeszcze mocniej pozwala skupić na nim uwagę widza. Nie bez znaczenia jest również forma ograniczająca przestrzeń wspomnianej klatki, często jest ona nierozerwalnie związana z tematem rzeźby. Gra światła i powietrza pojawia się również w pracach budowanych jedynie z wałków, gdzie forma zostaje otwarta na przestrzeń, przenika ją powietrze, co sprawia, że staje się lekka, ulotna, a zarazem nie traci na sile przekazu. Graficzność prac opartych na ażurach jest jak trójwymiarowy rysunek, który zmienia się w zależności od naszego położenia oraz natury światła, dzięki któremu rzeźba uzyskuje jeszcze większą plastyczność. To rozbicie formy nie powoduje jednak utraty jej czytelności, dzieje się tak dzięki zachowaniu właściwych proporcji między elementami, z których artysta komponuje prace.

Na wystawie w Galerii BWA pokazane zostały obiekty powstałe w ostatnim czasie, związane ze wspomnianym wcześniej zagadnieniem współzależności formy i przestrzeni.

Poszukiwanie nowych wartości i zjawisk zachodzących między obiektem a przestrzenią, stało się dla rzeźbiarza głównym źródłem inspiracji. Stanisław Brach w najnowszych rzeźbach podejmuje próbę ograniczenia, zmaterializowania fragmentu przestrzeni okalającej zwartą formę, nadaje jej kształt nierozerwalnie związany z tematem, będący jedynie symbolem, linearnym szkieletem konkretnego obiektu. Dzięki takiemu zabiegowi artysta pozwala widzowi zajrzeć do wnętrza rzeźby, tam gdzie spoczywa jej najważniejszy element. Zastosowane takiego rozwiązania sprawia, że światło i powietrze, symbolicznie zamknięte, a zarazem dopełniające się, mają wielki wpływ na pełny odbiór dzieła. Doskonałym przykładem ilustrującym powyższy problem jest praca Sarkofag. Ten jakże często pojawiający się w rzeźbie temat, stał się motywem, który pozwolił artyście odkryć na nowo pojęcie symbolicznie zamkniętej przestrzeni.

O wprowadzeniu ograniczonych ażurem stref rzeźbiarz mówił: pojawiły się ażury ze swymi rysunkowymi strukturami, gdzie mogliśmy wyobrazić sobie te nieistniejące płaszczyzny, gdzie światło budowało efemeryczne zamknięcia wchodząc do wnętrza.

Sposób oraz technika tworzenia, którą stosuje w swych pracach Stanisław Brach, stała się jego znakiem rozpoznawczym, a zarazem pozostaje wciąż obszarem do końca niezbadanym, pozwalającym na odkrywanie w rzeźbie nowych znaczeń i wartości.

Stanisław Brach

Urodzony 21 września 1972 r. w Gorlicach. Absolwent Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, dyplom w pracowni prof. Mariana Koniecznego w 2000 roku. W latach 1987-93 uczeń Technikum Ceramicznego w Łysej Górze. W 2008 roku uzyskał tytuł doktora w dziedzinie sztuk pięknych na Wydziale Rzeźby ASP w Krakowie. Od 2010 adiunkt na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie – kieruje Pracownią Ceramiki. W latach 2002-2005 oraz 2009-2010 prowadził zajęcia dydaktyczne w dziedzinie rzeźby w Instytucie Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.

Prace w zbiorach Muzeum Rzeźby Współczesnej Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Międzynarodowego Muzeum Ceramiki w Faenzie we Włoszech oraz w zbiorach prywatnych.

OGIEŃ z cyklu Cztery elementy, obraz ceramiczny

Dialogi, porcelana

Czerwony, z cyklu Jeźdźcy Apokalipsy, obraz ceramiczny

WODA, z cyklu Cztery Elementy, obraz ceramiczny

Figura V, z cyklu Przestrzenie, glina szamotowa

Lustracja Konia Trojańskiego, Performance

200 x Chopin