11.12.2019, godz. 18:00

Sztuka krytyczna wywoływała i wywołuje nadal kontrowersje. Przyciągały one uwagę do tego stopnia, że odchodziło się od próby zrozumienia samych prac artystycznych. Celem wykładu będzie przybliżenie złożonych znaczeń interpretacyjnych poszczególnych dzieł m.in. takich artystów jak Jacek Markiewicz, Dorota Nieznalska, Alicja Żebrowska, Zbigniew Libera, Artur Żmijewski, Jerzy Truszkowski, Zofia Kulik, Anna Baumgart, Joanna Rajkowska oraz przystępne zaprezentowanie fenomenu zjawiska.  
W popularyzatorskiej książce Sztuka w Polsce 1945-2005 Anda Rottenberg twierdziła, że pojęcie sztuki krytycznej jest zbyt szerokie. Wyraziła nadzieję, że badacze i badaczki wprowadzą korekty jego znaczenia, rozpoznają zróżnicowanie postaw grupie artystów i artystek krytycznych. Wiktoria Kozioł podjęła próbę stworzenia uwspółcześnionego modelu sztuki krytycznej. Aby prześledzić zmiany zachodzące w tym nurcie i dotyczących go narracjach, wzięła pod uwagę trzy rodzaje informacji: źródła pisane, wywiady przeprowadzone przeze z „aktorami” i „aktorkami” świata sztuki oraz interpretacje prac artystycznych. Kluczowa dla rozumienia prac krytycznych będzie ich interpretacja. W wielu pracach krytycznych poruszane były problemy „węzłowe”: o wymiarze jednocześnie religijnym, politycznym, społecznym i artystycznym. Węzłowość oznacza, że zawężenie interpretacji tylko jednego obszaru powoduje ograniczenie ich odbioru. Najbardziej zauważana i komentowana była tematyka obyczajowa, co spowodowało „zablokowanie” innych znaczeń. Tymczasem istotą napięcia, które wywołują prace krytyczne, jest ich wielowątkowość oraz nierozstrzygalność, związana z przeciwstawnymi tropami interpretacyjnymi.  Nie chodzi tu o całkowitą subiektywność czy dowolność, ale konieczność wyboru konkurujących znaczeń przez samych odbiorców.

Wiktoria Kozioł (ur. 1989) – absolwentka psychologii i historii sztuki (Indywidualne Studia Humanistyczne UJ) oraz doktoranckich studiów na Wydziale Historycznym UJ (2019). Historyczka i krytyczka sztuki, stale współpracuje z „Magazynem Szum”. Publikowała w „Artium Questiones”, „Miejscu”, „Magazynie Sztuki”, „Obiegu”. Prowadziła badania o sztuce krytycznej na tle przemian społecznych i politycznych po 1989 roku, przygotowuje na ten temat książkę. Interesuje się sztuką zaangażowaną, psychologią twórczości, stosunkiem do materialnego dziedzictwa i materialności w sztuce w Polsce i w Niemczech po 1945 roku.

Dorota Nieznalska, bez tytułu, 1999 r. (cykl fotografii, obiekt), fot. Dorota Nieznalska. Dzięki uprzejmości artystki